ترجمه چیست ( ماهیت ترجمه)

ترجمه چیست ( ماهیت ترجمه)

در مورد ماهیت ترجمه و اینکه ترجمه چیست این عمل در میان بسیاری از کارشناسان بحث و اختلاف‌نظر است در اینجا درباره اینکه ترجمه چیست تحقیقات دکتر محمود اردودری و دیگر محققان صاحب‌نظر را بررسی می‌کنیم

این‌که فرضیهٔ انجام ترجمه تحقیقی باشد، یک اثر هنری، شاخه‌ای از ادبیات و یا شاخه‌ای از زبان‌شناسی باشد و یا اصلاً موضوع متفاوتی از یک مطلب علمی باشد هیچ فرقی در اصل مطلب نمی‌کند نقطه اشتراک تمامی این‌ها این است که ترجمه پیوند بین دو زبان است پیوندی بین زبان مبدأ و زبان مقصد می‌باشد. پدیدهٔ ترجمه دارای چندین بعد است که همین موضوع باعث شده که پدیدهٔ ترجمه امری پیچیده شود.

نام عصر ترجمه متن و یا بازتولید را افراد بزرگ صاحب‌نظر در امر ترجمه بر روی قرن 21 گذاشتند و این قرن را با این نام خوانند. البته این نام‌گذاری کمکی در روند فهمیدن ماهیت ترجمه نمی‌کند. اختلاف‌نظرها در این است که ترجمه هنر است یا یک نوع دانش محسوب می‌شود این سؤال باعث اختلاف‌نظر در میان بزرگان شده و ذهن بسیاری از افراد را به چالش کشیده است. البته بعضی از

صاحب‌نظرها بر این باورند که ترجمه نتیجهٔ یک اندیشه خلاق است و این اندیشه خلاق را نمی‌توانیم در چارچوب منطق قرار دارد و یک تصمیم قطعی داد.

نظر یکی از بزرگان صاحب‌نظر به نام Holmes در امر ترجمه این است که آن را به دوشاخه محض (توصیف ترجمه و بررسی تمام ابعاد آن) و کاربردی (بررسی تئوری و کاربردهای ترجمه) تقسیم کرده است. اما نظر یکی دیگر از بزرگان به نام Toury این است که، ترجمه را جزو علوم شناختی قرارداد و آن را یک علم می‌داند. در این امر Horace نظری موافق نظر Toury را دارد و می‌گوید: ترجمه کلمه به کلمه متن، وظیفه یک مترجم وفادار است.

اما صاحب‌نظر دیگری به نام Chukovskii اما اعتقاد دارد ترجمه یک هنر مرتبه عالی است. همچنین Newmark از ترجمه به‌عنوان یک مهارت نام می‌برد و در توضیحات نظریه‌اش می‌گوید: مطابقت معنای متن مبدأ و مقصد، بهترین نوع ترجمه است.

 یکی دیگر از محققان به نام Berkeley در مورد ماهیت ترجمه می‌گوید. ترجمه علمی مانند بیشتر علوم انسانی غیرقابل‌پیش‌بینی است. اما Long و Zaixi این تصور را واهی می‌دانند و ترجمه را فرآیندی برای انتقال قلمداد می‌کنند.

در میان دیگر صاحب‌نظران Baker باور بر این دارد چون ترجمه یک‌رشته دانشگاهی است، باید آن را موردبررسی و مطالعه قرارداد تا بتوان آن را در چارچوب قوانین جای داد. Gabr نیز عقیده دارد ترجمه یک مهارت با چاشنی علم است. نیمی از آن بامهارت و نیمی دیگر با زبان‌شناسی و موارد علمی سروکار دارد. تمامی این نظرها تحقیقات جمع‌بندی شده از بزرگان علم ترجمه و نظر و عقیده‌های آن‌ها در مورد ماهیت ترجمه است.

در میان تمامی این نظرها باید بگوییم که در بسیاری از موارد دیده‌شده است ترجمه باهنر و علم مشترک هستند. این‌که ما در انتخاب کلمات خلاقیت و سلیقه به خرج دهیم و از طرفی علم کاربرد قواعد و دستور را زبان‌های مبدا و مقصد را بدانیم خود نوعی علم و مهارت به‌حساب می‌آید.

مترجمان امروزی بر این باور هستند که با درک رابطه میان کلمات و قواعد زبان، ترجمه را در چهارچوبی مشخصی قرار داد. اما با توجه به تجربیات درواقع خلاف این نظر به اثبات رسیده است و باید بگوییم در یک ترجمه هنر نقش بسیار مهمی دارد. برخی مترجمان لغات را مثل کد می‌بینند و مانند کد نویس ها کاری را انجام می‌دهند و برای ترجمه رمزنگاری می‌کنند.

هریک از مترجمان خود را در جایگاه خاصی می ببندد مثلاً مترجمان ادبی، کار خود را یک هنر می‌دانند و فرد مترجم یک هنرمند تلقی می‌شود. یا مثال دیگر این‌که مترجمان حقوقی و کسب‌وکار،ترجمه را یک نوع مهارت قلمداد می‌کنند و با کمک علم و اصول زبان‌شناسی این مهارت را تقویت می‌کنند و می‌توانند کار خودشان را ارتقا دهند.

جمع‌بندی تمام مطلب ذکرشده در این مطلب این است که ماهیت ترجمه، تلفیقی از علم، هنر و مهارت است. اگر این سه اصل را توانستیم هم‌زمان در کنار یکدیگر قرار دهیم آنگاه می‌توانیم یک خروجی ترجمه مرد تأیید و مناسب داشته باشیم و در غیر این صورت اگر هریک از این سه مورد نباشند مترجم نمی‌تواند ترجمهٔ خوبی را به‌طرف مقابل ارائه دهد.